گزارش ویژه مهر از تاریخچه فوتبال باشگاهی آسیا، حسرت 22 ساله ایران - تور کیش

از سال 2011 هم فوتبال باشگاهی آسیا با عنوان لیگ حرفه ای فوتبال آسیا پیگیری شد که باشگاه های هر کشور در صورت رعایت قوانین مدنظر AFC، تعداد سهمیه های خود را در این رقابتهای افزایش می دهند که خوشبختانه سال جاری فوتبال ایران توانست 4 سهمیه کامل را برای حضور در مرحله گروهی این جام بدست آورد.

در مطلب زیر به تاریخچه فوتبال باشگاهی در قاره آسیا بصورت مختصر اشاره شده است:

تاریخچه مسابقات فوتبال باشگاهی در آسیا:

فوتبال باشگاهی در آسیا از سال 1967 در قالب مسابقاتی با عنوان جام باشگاه های آسیا شروع شد، که هاپوئل رژیم اشغالگر قدس فاتح دو دوره نخست این رقابت ها شد. تاج (استقلال فعلی) در سومین دوره این جام در دیدار نهایی 2 بر یک هاپوئل را شکست داد و نخستین تیم ایرانی لقب گرفت که این جام را بالای سر برده است. چهارمین دوره هم با قهرمان مکابی رژیم اشغالگر قدس به انتها رسید.

در حالیکه جام پنجم قرار بود با حضور تیم های رنجرز هنگ کنگ، تاج (استقلال) ایران، مکابی رژیم اشغالگر قدس، القادسیه کویت و هومنت من لبنان برگزار شود، با انصراف تیم های رنجرز، القادسیه و هومنت من به دلیل حضور نماینده رژیم اشغالگر قدس، مسابقات کنسل شد.

البته پس از لغو این دوره از مسابقات تا سال 1985 رقابت های فوتبال باشگاهی در قاره کهن برگزار نشد اما از سال 1985 این مسابقات در قاره آسیا مجددا شروع شد که تیم دوو رویالز کره جنوبی با رجحان 3 بر یک برابر الاهلی عربستان در دیدار نهایی این جام، نخستین قهرمان رقابت ها لقب گرفت.

طی 17 سال برگزاری این جام، کره جنوبی با 6 عنوان قهرمانی (سوون بلووینگز و پوهانگ استیلرز هر کدام 2 بار و دوو رویالز و ایلهواچونما هر کدام یک بار) عنوان پرافتخارترین کشور در این مسابقات را از آن خود کرد که سوون سامسونگ این کشور هم آخرین قهرمان جام باشگاه های آسیا لقب گرفت.

تیم های باشگاهی ایران با سه قهرمانی (استقلال دو بار و پاس یک بار)، ژاپن (یومیوری، فروکاوا و جوبیلوایواتا هرکدام یک بار)، رژیم اشغالگر قدس (هاپوئل 2 بار و مکابی یک بار) در رده های بعدی قرار دارند. تیم های باشگاهی عربستان (الهلال 2 بار) و تایلند (تای فارمرز بانک 2 بار) این جام را فتح کردند و تیم های باشگاهی لیائوبنگ چین و السد قطر نیز هرکدام یک مرتبه به قهرمانی این مسابقات دست یافته اند.

فارمرز بانک تایلند نخستین تیمی بود که دو مرتبه بصورت متوالی قهرمان این جام شد. تیم های پوهانگ استیلرز و سوون سامسونگ هم در دو سال پشت سر هم جام قهرمانی این مسابقات را بالای سر بردند.

اسامی قهرمانان مسابقات جام باشگاه های آسیا:

1967: هاپوئل رژیم اشغالگر قدس 2 - سالانگور مالزی یک

1969: هاپوئل رژیم اشغالگر قدس یک - یانگزه کره جنوبی صفر

1970: تاج (استقلال) تهران 2 - هاپوئل رژیم اشغالگر قدس یک

1971: هاپوئل رژیم اشغالگر قدس - الشورطه عراق (نماینده عراق حاضر به رویارویی با حریف رژیم اشغالگر قدس نشد تا مکابی به عنوان قهرمان معرفی شود)

1986: دوو رویالز کره جنوبی 3 - الاهلی عربستان یک

1987: فروکاوای ژاپن (دیدارهای نهایی در قالب یک گروه چهار تیمی برگزار گردید)

1988: یومیوری ژاپن 3 - الهلال عربستان صفر (الهلال به دلیل اعتراض به برنامه ریزی جام در بازی فینال شرکت نکرد)

1989: السد قطر 3 - الراشد عراق 3 (السد به دلیل گل های بیشتر در خانه حریف قهرمان شد)

1990: لیائونینگ چین 2 - نیسان ژاپن یک

1991: استقلال ایران 2 - لیائونینگ چین یک

1992: الهلال عربستان یک (4) - استقلال ایران یک (3)

1993: پاس ایران یک - الشباب عربستان صفر

1994: فارمرزبانک تایلند 2 - عمان کلوپ یک

1995: فارمرزبانک تایلند یک - العربی قطر صفر

1996: ایلهواچونما کره جنوبی یک - النصر عربستان صفر

1997: پوهانگ استیلرز کره جنوبی 2 - ایلهواچونما کره جنوبی یک

1998: پوهانگ استیلرز کره جنوبی صفر (6) - دالیان چین صفر (5)

1999: جوبیلوایواتا کره جنوبی 2 - استقلال ایران یک

2000: الهلال عربستان 3 - جوبیلوایواتا کره جنوبی 2

2001: سوون سامسونگ کره جنوبی یک - جوبیلو ایواتا کره جنوبی صفر

2002: سوون سامسونگ کره جنوبی صفر (4) - آنیانگ کره جنوبی صفر (2)

از سال 1990 رقابتی تحت عنوان جام در جام باشگاه های آسیا که تیم های قهرمان جام حذفی کشورهای این قاره اجازه حضور در این بازی ها را داشتند، شروع شد. پرسپولیس تهران با رجحان برابر المحرق بحرین فاتح نخستین دوره این مسابقات نام گرفت و الهلال عربستان در سال 2-2001 با شکست چونبوک موتورز آخرین عنوان قهرمانی این رقابت ها را از آن خود کرد.

در این جام که عمری 12 ساله داشت، عربستان با 6 قهرمان (الهلال (2 مرتبه)، القادسیه، النصر، الاتحاد و الشباب) سرآمد دیگر کشورهای آسیایی است، ژاپن با پنج قهرمانی (نیسان (2 مرتبه)، یوکوهاما، هیراتسوکا و شیمیزو) در رده دوم قرار گرفته است و پرسپولیس هم تنها عنوان قهرمانی فوتبال ایران در جام در جام آسیا را کسب نموده است.

نیسان ژاپن با دو بار قهرمانی متوالی در این جام رکوردار است و تیم الهلال عربستان هم در طی پنج سال دو بار قهرمان این جام شد که آخرین جام قهرمانی هم به این تیم عربستانی رسید.

تیم فوتبال پاس ایران که با راهنمایی فیروز کریمی در سال 93 قهرمان جام در جام باشگاه های آسیا شد، آخرین افتحار فوتبال باشگاهی کشورمان در مسابقات باشگاهی قاره کهن را بدست آورد و پس از آن دو تیم اصفهانی سپاهان و ذوب آهن به عنوان نایب قهرمانی لیگ قهرمانان آسیا دست یافتند و به نظر می رسد بعد از قهرمانی پاس، فوتبال ایران در رسیدن به جام قهرمانی باشگاه های این قاره دچار یک طلسم شده است.

اسامی قهرمانان مسابقات جام در جام آسیا:

1990-91: پرسپولیس ایران یک - المحرق بحرین صفر

1991-92: نیسان ژاپن 6 - النصر عربستان یک

1992-93: نیسان ژاپن 2 - پرسپولیس ایران یک

1993-94: القادسیه عربستان 6 - ساوث چینا 2

1994-95: یوکوهاما مارینوس ژاپن 2 - الشعب امارات یک

1995-96: بلمار هیراتسوکا ژاپن 2 - الطلبه عراق یک

1996-97: الهلال عربستان 3 - ناگویا گرامپوس ژاپن یک

1997-98: النصرعربستان یک - سوون سامسونگ کره جنوبی صفر

1998-99: الاتحاد عربستان 3 - چونام دراگونز کره جنوبی 2

1999-2000: شیمیزو ژاپن یک - الزورا عراق صفر

2000-1: الشباب عربستان 4 - دالیان چین 2

2001-2: الهلال عربستان 2 - جئونبوک هیوندای کره جنوبی یک

مسئولان برگزاری مسابقات فوتبال باشگاهی در قاره آسیا از سال 1995 طرح رقابتی تحت عنوان سوپر جام باشگاه های آسیا را اجرایی کردند و طی آن تیم های قهرمان جام باشگاه ها و جام در جام آسیا برابر هم به میدان می رفتند که یوکوهاما مارینوس ژاپن با پیروزی 4 بر 3 برابر فارمرزبانک تایلند نخستین قهرمان این جام لقب گرفت.

اسامی قهرمانان سوپر جام آسیا:

1995: یوکوهاما مارینوس ژاپن 4 - فارمرز بانک تایلند 3

1996: ایلهواچونما کره جنوبی 6 - بلمار هیراتسوکا ژاپن 3

1997: الهلال عربستان 2 - پوهانگ استیلرز کره جنوبی یک

1998: النصر عربستان یک - پوهانگ استیلرز کره جنوبی یک (النصر به دلیل گل زده در خانه حریف قهرمان شد)

1999: جوبیلو ایواتا ژاپن 2 - الاتحاد عربستان 2 (جوبیلو ایواتا به دلیل گلزنی در خانه حریف قهرمان شد)

2000: الهلال عربستان 3 - شیمیزو اسپالس ژاپن یک

2001: سوون سامسونگ کره جنوبی 4 - الشباب عربستان 3

2002: سوون سامسونگ کره جنوبی یک - الهلال عربستان یک (سوون سامسونگ به دلیل گلزنی در خانه حریف قهرمان شد)

تاریخچه لیگ قهرمانان آسیا:

تا سال 2002 مسابقات فوتبال درقاره آسیا تحت دو عنوان جام باشگاه ها و جام در جام آسیا برگزار می شد اما کمیته برگزاری مسابقات باشگاهی در این قاره پس از انتها مسابقات در سال 01-2000 تصمیم گرفت همانند رقابت های اروپایی با ادغام این دو جام پیکارها را در قالب لیگ قهرمانان آسیا برگزار کند.

همچنین درکنار این جام برای تیم های درجه سوم آسیا مسابقات دیگری به نام جام AFC در نظر گرفته شد تا این تیم ها فرصت حضور در بازی های قاره ای را از دست ندهند. البته با گذشت زمان در نحوه برگزاری آن تغییرات بسیاری بوجود آمد ولی همچنان دیدگاه ثابتی برای برگزاری آن وجود ندارد و هر 2 سال تغییراتی در شکل انجام مهمترین رقابت باشگاهی در قاره آسیا صورت می گیرد.

تاکنون تیم های فوتبال سپاهان 9 مرتبه، استقلال 7 مرتبه، ذوب آهن و پرسپولیس 4 مرتبه، صبا با دو نام صباباتری و صبای قم 3 مرتبه و تیم های پاس تهران، فولادخوزستان، تراکتورسازی تبریز، سایپا کرج و مس کرمان هر کدام یک مرتبه، نمایندگان ایران در دوره های گذشته این جام بوده اند که تیم های سپاهان و ذوب آهن با کسب عنوان نایب قهرمانی، تنها افتخارات تیم های باشگاهی ایران در این جام را بدست آورده اند.

سال جاری هم تیم های فولاد خوزستان (قهرمان لیگ)، تراکتورسازی (قهرمان جام حذفی) و پرسپولیس تهران(نایب قهرمان لیگ) و نفت تهران (تیم سوم لیگ) نمایندگان ایران در این جام هستند که امیدواریم بتوانند طلسم قهرمان نشدن تیم های باشگاهی ایران در لیگ قهرمانان آسیا را بشکنند.

ضمن اینکه نباید فراموش کرد آخرین قهرمانی تیم های ایرانی در مسابقات باشگاهی آسیا به سال 1993 باز می شود که طی آن تیم پاس ایران پیروز شد با پیروزی برابر الشباب عربستان عنوان قهرمانی آن رقابت ها را از آن خود کرد.

قهرمانان ادوار مختلف لیگ قهرمانان آسیا:

2003: العین امارات 2 - بک تراساسونا یک (رفت 2 بر صفر به سود العین - برگشت یک بر صفر به سود بک تراساسونا)

2004: الاتحاد عربستان 6 - ایلهواچونما کره جنوبی 3 (رفت یک بر 3 به سود ایلهواچونما - برگشت صفر بر 5 به سود الاتحاد)

2005: الاتحاد عربستان 5 - العین امارات 3 (رفت یک بر یک - برگشت 4 بر 2 به سود الاتحاد)

2006: جئونبوک کره جنوبی 3 - الکرامه سوریه 2 (رفت 2 بر صفر به سود جئونبوک - برگشت 2 بر یک به سود الکرامه)

2007: اوراواردز ژاپن 3 - سپاهان ایران یک (رفت یک بر یک - برگشت 2 بر صفر به سود اوراوا)

2008: گامبا اوزاکا ژاپن 5 - آدلاید یونایتد استرالیا صفر (رفت 3 بر صفر - برگشت 2 بر صفر)

2009: پوهانگ استیلرز کره جنوبی 2 - الاتحاد عربستان یک

2010: ایلهواچونما کره جنوبی 3 - ذوب آهن ایران یک

2011: السد قطر 2 (4) - جئونبوک موتورز کره جنوبی 2 (2)

2012: اولسان هیوندای کره جنوبی 3 - الاهلی عربستان صفر

2013: گوانجو اورگرانده 3 - اف سی سئول کره جنوبی 3 (گوانجو به دلیل گل زده بیشتر در زمین حریف قهرمان شد)

2014: وسترن سیدنی واندرز یک - الهلال عربستان

قهرمانان تاریخ فوتبال باشگاهی در آسیا:

با نگاهی کلی به مسابقات فوتبال باشگاهی در آسیا متوجه می شویم که تیم های شرق آسیا پیروز تر از تیم های غرب آسیا در کسب عناوین قهرمانی جام مختلف فوتبال باشگاهی در قاره کهن بوده اند و در این بین کره جنوبی بهترین کشور در این میان است.

نمایندگان کره جنوبی در جام باشگاه های آسیا و لیگ قهرمانان آسیا با کسب 10 عنوان قهرمانی و 6 عنوان نایب قهرمانی در صدر قرار دارند. تیم های ژاپنی با 5 قهرمانی و 3 نایب قهرمانی، تیم های عربستانی با 4 قهرمانی و 7 نایب قهرمانی و تیم های ایرانی با 3 قهرمانی و 4 نایب قهرمانی در رده های دوم تا چهارم قرار دارند.

نمایندگان رژیم اشغالگر قدس با 3 قهرمان و یک نایب قهرمان، چین با 2 قهرمانی و 2 نایب قهرمانی، تایلند و قطر با 2 قهرمانی و یک نایب قهرمانی، امارات و استرالیا با یک قهرمانی و یک نایب قهرمانی، عراق با دو نایب قهرمانی و مالزی، عمان و سوریه با یک نایب قهرمانی رده های پنجم تا چهاردهم را به خود اختصاص دادند.

در بین تیم های باشگاهی نیز تیم های پوهانگ استیلرز کره جنوبی با 3 قهرمانی، سئونگنام ایلهوآچونما، الهلال عربستان و استقلال تهران با 2 قهرمانی و 2 نایب قهرمانی و الاتحاد عربستان با 2 قهرمانی و یک نایب قهرمانی رده های اول تا پنجم را از آن خود نموده اند.

تیم های فوتبال السد قطر، سوون سامسونگ کره جنوبی، فارمرز بانک تایلند و مکابی رژیم اشغالگر قدس با دو قهرمانی و جوبیلو ایواتا ژاپن با یک قهرمانی و دو نایب قهرمانی رده های ششم تا دهم را بدست آورده اند.

در این بین پاس تهران با یک قهرمانی در رده نوزدهم، ذوب آهن اصفهان در رده بیست و پنجم و سپاهان اصفهان در رده بیست و هفتم این جدول قرار گرفته اند و دیگر تیم های ایرانی در این رده بندی جایی ندارند.