خاتمه دولت با چراغ خاموش - تور کیش

به گزارش خبرنگاران به نقل از روزنامه خبرنگاران، بی برقی های مکرر و طولانی چند روز اخیر به باور وزارت نیروی دولت دوازدهم هر مقصری دارد جز بی تدبیری مسؤولانش. پس از چند روز بی برقی تازه اعلام می گردد جدول خاموشی ها در سامانه های مرتبط با سازمان برق منتشر شده است.

اگر سامانه مورد نظر هم یافت گردد هیچ کدام از بی برقی ها مطابق جدول درج شده صورت نگرفته است! سخنگوی صنعت برق می گوید این صنعت، زیر فشار شدید استخراج ارز دیجیتال است! البته که او در برابر گلایه های شهفرایندان راه چاره هم ارائه می دهد.

مصطفی رجبی مشهدی رو به دانش آموزان گفته قبل از قطعی برق، تغییر محل دهند تا به امتحانات شان لطمه نخورد! وزارت نیرویی که تابستان گذشته را با برگزاری جشنی برای گذر از تابستان بی قطعی به سرانجام برده بود حالا بهار تمام نشده جدول خاموشی های گسترده را منتشر می نماید. بی آن که بخواهد حتی برای شهفرایندانش شرح دهد، بار مسائل را روی دوش استخراج رمزارزهای دیجیتال می اندازد و بدون توجه به پیامدهای قطعی های مکرر، مقصر را کم بارشی های سال جاری و مصرف بیش از اندازه برق خانگی می داند. شگفتانه دولت دوازدهم در روزهای سرانجامی عمرش برای شهفرایندان تاریکی و خاموشی است.

وقتی مردم سورپرایز می شوند

بیت کوین و کمبود گاز، کم بارشی آسمان و پرمصرفی مردمان، کرونا و گرمای هوا؛ دلیل بی برقی ها هر چه باشد آنچه مسلم است این که می گردد پیش از قطعی های گسترده برق، شهفرایندان را از این اتفاق آگاه کرد. این رویه پس از آن که در دی ماه سال گذشته به صورت مکرر در سراسر ایران رخ داد حالا در حال تکرار است.

این انتظار حداقلی از دولتی است که با شعار تدبیر، هشت سال بر سر کار بوده؛ انتظاری که پربیراه نیست و با یک برنامه ریزی بسیار ساده قابل اجراست. از واکنش اغلب شهفرایندان می توان متوجه شد آنچه باعث گلایه و عصبانیت آنها شده نه قطعی طولانی برق و نه حتی تکرر آن در طول یک روز که بی اطلاعی آنها از ساعت خاموشی ها بوده است.

تازه سه روز پس از تکرار این اتفاق مسؤولان وزارت نیرو اعلام نموده اند جدول خاموشی های شهرها از روز شنبه منتشر خواهد شد. سورپرایز بعدی مردم اما درست پس از انتشار جدول خاموشی ها رخ داد چراکه به گفته مشترکان، جدول منتشرشده هیچ تطابقی با واقعیت نداشت و مردم همچنان از نحوه قطعی برق بی اطلاع هستند و این مساله موجب نارضایتی آنها شده، چراکه به دلیل اهمیت برق در زندگی بسیاری از کارهای روزمره تحت الشعاع این اتفاق قرار گرفته، در حالی که کوچک ترین حق هر فرد اطلاع از وقوع زمان خاموشی است.

دانش آموزان بی برق، مردم محبوس، آسیب به وسایل

انتقاد از نحوه اطلاع رسانی وزارت نیرو در قطعی برق البته که تنها گلایه شهفرایندان را به دنبال نداشته و پیامدهای سوء دیگری هم به همراه داشته است. حداقل از میانه اخبار منتشرشده می توان متوجه شد که ادامه این رویکرد چه آسیب هایی به شهفرایندان زده است. از همان چند روز پیش اخباری از قطعی برق بیمارستان های تهران منتشر شد؛ این که در میانه فراگیری بیماری کرونا این اتفاق چه آسیب هایی می تواند داشته باشد بر کسی پوشیده نیست.

هرچند دیروز حسین شکیبای، مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق تهران بیان کرد: آدینه و شنبه گذشته برق هیچ بیمارستانی در تهران قطع نشده است. اما این اتفاق مصداق های فراوان و تلخ دیگری در دو روز گذشته داشته است. خبر آمد که قطعی برق بدون اطلاع رسانی باعث باخت تیم ملی شطرنج ایران در مسابقات قهرمانی آسیا شده! مسابقاتی که به واسطه فراگیری کرونا به صورت مجازی برگزار می شده و قطعی برق باعث اولین شکست تیم ملی ایران در این رقابت ها شده است.

سازمان آتش نشانی شهر اراک هم اعلام نموده تنها در یک روز قطعی برق این شهر، 1200تماس با این سازمان گرفته شده و قطع برق بدون اطلاع قبلی در نقاط مختلف شهر تبریز هم باعث گرفتار شدن 100 نفر در آسانسورها شده است. بنابر اعلام آتش نشانی تبریز در روز یکشنبه با قطع اعلام نشده برق، آتش نشانان بیش از 50 عملیات انجام داده اند و 100 شهفرایند محبوس در آسانسور ساختمان های مسکونی و تجاری را نجات داده اند! اتفاق رایج دیگر تنها در همین دو روز نگرانی خانواده ها از نحوه امتحانات دانش آموزان است.

این موضوع حتی با انتقاد مدیران آموزش وپرورش هم همراه بوده. سالار قاسمی، مدیرکل آموزش وپرورش البرز با اشاره به مسائل ناشی از قطعی منطقه ای برق برای دانش آموزانی که امتحانات خرداد را سپری می نمایند، گفته خاموشی احتمالی تبلت، لپ تاپ و گوشی موبایل دانش آموزان در زمان برگزاری آزمون های آنلاین باعث می گردد کوشش یک ساله آنها در سال تحصیلی به هدر برود.

در این بین بسیاری از شهفرایندان از این گله دارند که برق محله آنها در روز چند بار قطع شده است، اتفاقی که قطعی آب را نیز به دنبال دارد، زیرا بسیاری از ساختمان های بلند مرتبه این روزها به پمپ آب مجهز هستند.

آسیب های مکرر به وسایل برقی منازل هم پای ثابت زیان های قطعی مکرر برق است، بسیاری از کاربران فضای مجازی گفته اند خسارت اصلی این بی تدبیری را باید فراوری نماینده ها، دانش آموزان، بیماران مبتلا به کرونا، صاحبان مشاغل آنلاین و... بدهند در حالی که مسؤولان وزارت نیرو حتی زحمت یک شرح معمولی را از آنها دریغ نموده اند.

قدم بعدی، جیره بندی آب

به اندازه استدلال مسؤولان وزارت نیرو در قطعی های مکرر برق ادله برای رد آنها وجود دارد. توجیه ابتدایی و اصلی وزارت نیرو به گواه حرف های سخنگوی صنعت برق، استخراج رمز ارزهای دیجیتال و البته کم بارشی های سال جاری عنوان شده است. حسین حق وردی، نماینده مجلس شورای اسلامی اما در برابر این توجیهات می گوید: سال گذشته وقتی بار مصرفی برق به 56 هزار مگاوات می رسید برق قطع می شد اما اکنون مصرف به 44 هزار مگاوات نرسیده شاهد قطعی مکرر برق هستیم؛ تمامی فراوری برق ما از سدها 10 هزار مگاوات بیشتر نیست که اگر 30 درصد هم کاهش فراوری برق داشته باشیم ناشی از کمبود بارش ها یعنی 3000 مگاوات کاهش فراوری است در حالی که طبق گزارش ها افت فراوری مانند سال گذشته 12 هزار مگاوات است.

رمزگشایی از دلایل و چرایی قطعی برق در این گزارش نمی گنجد اما حالا بعضی کارشناسان می گویند قطعی های شتاب زده برق آن هم در حالی که هنوز تا شروع تابستان یک ماه باقی مانده شروعی برای جیره بندی آب است که مدت هاست زمزمه آن شنیده می گردد و بعضی از مشترکین هم همین حالا از افت فشار آب در مناطق شان گفته اند.

دولت، متخصص در نارضایتی مردم

بعضی کارشناسان مدیریت بحران در ایران از جمله فریبرز ناطق الهی معتقدند مردم ایران آن قدر بحران پشت سرگذاشته اند که به نوعی حساسیت شان را در شرایط بحرانی از دست داده اند. اما این نظریه در مقاطعی تناقضات آشکارش را نشان می دهد، قطعی مکرر برق و عصبانیت شهفرایندان از جمله همین وقت هاست.

تصمیمات این گونه آن هم بی توجه به سلامت روان مردم و سختی معیشت این روزها و فراگیری کرونا فقط از سر بی مسؤولیتی نیست. جواد نیک بین، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس هم معتقد است دولت در ناامیدی مردم نقش پررنگی دارد. او به جام جم می گوید: دولت دوازدهم متخصص ناراضی کردن مردم شده است، مردمی که اتفاقا آستانه تحمل شان بالاست.

اما شرایط گرفتاری آنها در فراگیری کرونا و سخت شدن معیشت مالی و کسادی بازار دست به دست هم داده است که تاب آوری مردم در این میانه کاهش پیدا کند. او باور دارد که مردم ایران با توجه به همه این شرایط بازهم شکیبا و دارای کرامت هستند اما از مسؤولان انتظار احترام دارند. این عضو کمیسیون فرهنگی مجلس می گوید: اگر همین قطعی های مکرر برق در صورتی اتفاق می افتاد که شرح و دلیل منطقی داشت و اطلاع رسانی می شد این طور باعث عصبانیت مردم نمی شد.

بسیاری از شهفرایندان اتفاقا با توجه به توصیه های همین مسؤولان کسب و کارشان را از منازل ادامه داده اند و پاداش این رعایت پروتکل ها را باید با قطعی برق بپردازند. او همچنین معتقد است اگر جلوی ماینرها، مراکز پرمصرف و کولر گازی های مسؤولان گرفته گردد قطعا می توان برق را مدیریت کرد.

عدم پیوست های اجتماعی چنین تصمیم های عجولانه و بی تدبیری های مسؤولان در این تصمیم آن قدر آشکار بوده که به نظر جواد نیک بین شائبه تعمدی بودن آن هم می رود. او به جام جم می گوید: قائل به این نکته ام که تخصص اصلی این دولت در ناراضی کردن مردم برای کشاندن آنها به کف خیابان و شکل دادن اغتشاشات داخلی است تا آنها را در برابر حاکمیت قرار بدهد تا از این شرایط بهره های خودش را کسب کند وگرنه این حجم از بی تدبیری در اجرای یک تصمیم باورکردنی نیست.

تاریخ و تخریب سرمایه اجتماعی

هر چند تاریخ ممکن است ما را به یاد برهه زمانی چندصدساله ای بیندازد اما تاریخ خیلی دور نیست، می تواند همین شهریور سال گذشته باشد. حسن روحانی درست در 23 شهریور سال گذشته اعلام نموده بود: علت این که مردم به ما اعتماد دارند این است که می بینند در شرایط تحریم در تابستان برق شان قطع نمی گردد، وزارت نیرویی دارند که در طول هشت سال 20 هزار مگاوات برق جدیدی برای کشور فراوری نموده و می نماید. برای این که مردم می دانند در شرایط سخت کرونایی آب قطع نمی گردد، برای این که در طول هفت سال گذشته 43 سد ملی افتتاح شده و تا سرانجام این دولت بیش از 10 سد دیگر هم افتتاح خواهد شد. شرایط کنونی اما از این سخنان شرایط تلخی برای شهفرایندان ساخته است.

اما سؤال این است که چنین تناقضات آشکاری چه پیامدهای اجتماعی به همراه دارد؟ یاسر رستگار، جامعه شناس معتقد است اساسا هر سیاستگذاری اجتماعی باید با پیوست پیش بینی پذیری صورت بگیرد. او به جام جم می گوید: یکی از ویژگی هایی که در سیاستگذاری های اجتماعی باید وجود داشته باشد این است که تا حد توان بتوانیم امکان پیش بینی پذیری را در زندگی روزمره برای مردم عادی بالا ببریم. اساسا سیاستگذاری برای این صورت می گیرد که مردم عادی بتوانند زندگی روزمره شان را بر مدار پیش بینی پذیری سامان بدهند. به این مفهوم که بتوانند برای فعالیت های خودشان برنامه ریزی نمایند.

اما این موارد مستلزم شکل گیری بسترهایی است که بتواند آنها را پیش بینی پذیر کند. به گفته این جامعه شناس قطعی برق یک مورد از ده ها مورد غیرقابل پیش بینی است که در ایران با آن روبرو هستیم. او معتقد است تقریبا هر روز شهفرایندان جامعه ایرانی با اتفاق هایی روبه رو هستند که ساماندهی فعالیت هایشان را دچار اختلال می نماید. با توجه به گفته های این جامعه شناس، قطعی برق را باید در یک منظر طولی کنار دیگر اتفاق های از این دست گذاشت تا متوجه اتفاقی شد که برای جامعه ایران در حال وقوع است. به عنوان مثال اگر نگاهی به عرصه محیط زیست بیندازیم متوجه حجم تخریب جنگل ها و مراتع می شویم و جنگل خواری و تخریب سواحل را درک می کنیم؛ چرا که این موارد می بایست در ذیل سیاست هایی باشد که همان پیش بینی پذیری را به مردم بدهد در حالی که این اتفاق نیفتاده است. به باور او تصمیم های ناگهانی و عجولانه در دیگر عرصه ها هم وجود دارد و پیامدهای آن هم به آشکاری به چشم می آید.

اما مهم ترین پیامدهای چنین تصمیماتی چیست؟ این که فکر کنیم قطعی برق تنها به آسیب وسایل برقی شهفرایندان منجر شده و پمپ های آب ساختمان ها را تخریب نموده و باعث بی آبی و خاموشی شده به نوعی ساده انگاری است. آسیب اساسی چنین تصمیمات و رویه ای را باید در ضربه به آرامش روانی مردم و اعتمادعمومی دانست. ضربه ای که آسیب هایش در بزنگاه های مهم جامعه آشکار می گردد.

یاسر رستگار به جام جم می گوید: مهم ترین پیامد این تصمیم های عجولانه تخریب سرمایه اجتماعی و کاهش اعتماد عمومی است. وقتی این اتفاق می افتد اعتماد اجتماعی به سازمان ها و نهادهای اجتماعی از بین می رود و در ادامه امکان مشارکت اجتماعی سقوط می نماید. پس از این اتفاق حتی اگر همان سازمان ها سیاستگذاری درستی هم صورت بدهند، شهفرایندان دیگر به آن تن نمی دهند. اتفاقی که در ابتدای فراگیری کرونا مصداق هایش آشکار بود زیرا با توجه به کاهش سرمایه اجتماعی، شهفرایندان اعتمادی به اجرای پروتکل های بهداشتی معمول هم نداشتند.

بنابراین با توجه به نظرات کارشناسان می توان گفت آنچه در این بین برای بعضی مسؤولان اهمیت ندارد حقوق مردم است؛ مردمی که قربانی تصمیم های خلق الساعه می شوند. این فرایند اما در نهایت سبب دوری بیشتر مردم و مسؤولان می گردد؛ زیرا وقتی شهفرایندان با گوشت و پوست خود احساس می نمایند حقوق و نیازهای اولیه آنها مانند باخبر شدن از ساعات قطعی برق برای بعضی مدیران اولویت ندارد به این باور می رسند که نظر آنها نیز برای مسؤولان مهم نیست. بنابراین مشارکت خود را در جامعه کاهش می دهند.