کشف نحوه شکل گیری فلزات گرانبها در دل آتشفشان 60 میلیون ساله
به گزارش تور کیش، پژوهشگران دانشگاه کیل(Keele University) و دانشگاه منچستر(University of Manchester) انگلیس و کالج دانشگاهی دوبلین(University College Dublin) ایرلند در مطالعه اخیرشان پیروز به کشف شواهدی از نحوه تشکیل فلزات گروه پلاتین در زیر یکی از آتشفشان های 60 میلیون ساله اسکاتلند شده اند.
به گزارش خبرنگاران و به نقل از فیز، پژوهشگران این سه دانشگاه اخیرا دریافته اند که چگونه فلزات گرانبها در سنگ های آذرین تشکیل می شوند. بقایای محکم و سفت زیر آتشفشانی لایه های نفوذی ماگمایی، میزبان بیشترین غلظت فلزات گروه پلاتین در پوسته زمین مانند پلاتین، پالادیوم و رودیم هستند. دانشمندان از این لایه ها به عنوان لایه های نفوذی مافیک(layered mafic intrusions) یاد می نمایند.
اصطلاح مافیک(Mafic) برای کانی ها و سنگ هایی به کار می رود که از سیلیکات های آهن و منیزیم غنی هستند. مدل های سنتی حاکی از این است که این لایه های نفوذی در اتاقک های ماگمایی عظیم شکل می گیرد، اما تحقیقات جدید حاکی از آن است که به احتمال زیاد مقادیر کمی ماگما به طور مکرر در یک خمیر کریستالی تزریق می گردد.
اتاقک ماگما یا آشیانه ماگما(Magma chamber ) حفره ای عظیم از سنگ مذاب است که در زیر سطح زمین قرار گرفته است. سنگ مذاب یا ماگما در این محفظه تحت فشار شدید است و این فشار می تواند به تدریج سنگ های اطراف آن را شکسته و راهی برای خروج ماگما به سمت بالا ایجاد کند.
طی این مطالعه محققان آتشفشان خاموش تقریباً 60 میلیون ساله جزیره روم(island of Rum) در شمال غربی اسکاتلند را به صورت دقیق مورد آنالیز قرار دادند. محققان برای شناسایی تغییرات ایزوتوپی عنصر استرانسیوم (Strontium) ، کریستال های معدنی موجود در لایه های نفوذی روم را با استفاده از یک روش ریز نمونه برداری(microsampling) جدید مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند.
در گام بعدی پژوهشگران تغییرات ایزوتوپ استرانسیوم را اندازه گیری کردند و دریافتند که عملیات تبلور یا بلوری شدن مواد معدنی موجود در لایه های غنی از فلزات گرانبها طی 10 ها تا 100 ها سال پیش اجرا شده است. بلوری شدن یا تَبَلوُر(Crystallization) فرایندی است که طی آن یک بلور جامد از یک محلول، بخار یا مذاب ماده ای ایجاد می گردد.
همچنین داده ها نشان دادند که لایه های نفوذی همانند آنچه در رم مشاهده شد توسط خود نفوذی(self-intrusion) ماگما در هنگام انجماد به جای سرمایش طولانی مدت از پایین به بالا و بالا به پایین تشکیل شده است. این مطالعه درک دانشمندان از کانی سازی فلزات گرانبها در سیستم های سنگ آذرین مافیک را افزایش داده است.
دکتر رالف گرتیسر(Ralf Gertisser) از دانشگاه کیل گفت: این تحقیق به طور قابل ملاحظه ای بر درک ما در خصوص چگونگی تشکیل لایه های نفوذی و رسوبات فلز گرانبها در درون آنها تأثیر گذاشته است.
دکتر برایان اودریسکول(Brian ODriscoll) ، استاد ارشد سنگ شناسی دانشگاه منچستر گفت: داده های جدید نشان می دهد که تبلور لایه های نفوذی و کانی سازی فلزات گروه پلاتین مرتبط با آنها ممکن است یک فرایند پویا و سریع باشد که این موضوع بسیار هیجان انگیز است.
یافته های این مطالعه در مجله Nature Geoscience منتشر شد.
منبع: خبرگزاری ایسنا