لایحه تاسیس اونیورسیته تصویب شد - تور کیش

به گزارش خبرنگاران، با به کار بردن لفظ دانشگاه احتمالا اولین تصویری که در ذهن ایرانیان نقش می بندد، سَردر معروف دانشگاه تهران است که در خیابان انقلاب اسلامی واقع شده است. برای تاسیس این دانشگاه که نقش مهمی در تاریخ معاصر ایران دارد و صحنه وقوع رخدادهای مهم بسیاری بوده است، راه زیادی طی شده است.

بر اساس آن چه در وب سایت تاریخ ایرانی منتشر شده است، ماجرای تاسیس دانشگاه تهران از آن جا شروع می گردد که دکتر اسماعیل خان سنگ، نماینده ساری در ششمین مجلس شورای ملی سال 1305 در نامه ای به سید محمد تدیّن، وزیر وقت معارف، خواهان اقدام دولت برای احداث اونیورسیته در ایران شد؛ موضوعی که خود تدیّن نیز به آن نظر داشت و جایی درباره آن گفته بود: یک روزی این مملکت از علم کاملاً مستفید خواهد شد که ما دارای اونیورسیته و دارالعلوم باشیم و الا با این تحصیلات ابتدایی و متوسطه آن استفاده که ممالک دیگر از علوم عالیه می نمایند ما هم اگر بخواهیم منحصر کنیم به همین قسمت، آن استفاده را نخواهیم کرد.

بر اساس آن چه دانشگاه تهران اعلام نموده است، سال های بعد، دکتر محمود حسابی نیز پیشنهاد راه اندازی مرکزی جامع برای همه یا اغلب دانش ها را با وزیر وقت فرهنگ مطرح می نماید. البته بعضی در ایران به اشتباه پروفسور حسابی را موسس دانشگاه تهران می دانند چیزی که ضیا موحد، شاگرد وی آن را کذب محض می خواند. وی در مصاحبه با سایت تاریخ ایرانی می گوید: تاریخ دانشگاه تهران کاملاً روشن است. دکتر حسابی اصلاً آن زمان کاره ای نبوده که بخواهد دانشگاه تهران را تاسیس کند. تاریخ دانشگاه تهران که معلوم است.

در نهایت پیشنهاد ساخت دانشگاه تهران با رضا شاه مطرح می گردد. علی اصغر حکمت در خاطرات خود می گوید: در یکی از شب های فرخنده اواخر بهمن 1312 جلسة هیئت وزرا در حضور شاه در عمارتی که اکنون مقر کاخ ملکه پهلوی است تشکیل شده بود. سخن از آبادی تهران و عظمت ابنیه و عمارات و قصور زیبای جدید در میان آمد. مرحوم فروغی (ذکاءالملک) رئیس الوزرا در این باب به شاهنشاه تبریک گفت. دیگر وزیران نیز هر یک به تحسین و تمجید زبان گگردده بودند. نوبت به بنده نگارنده رسید که به سمت کفیل وزارت معارف در آن میان حاضر بودم. گویا خداوند متعال به قلب من الهام کرد که عرض کردم در آبادی و عظمت پایتخت البته شکی نیست ولی نقصی که دارد این است که این شهر هنوز عمارت مخصوص اونیورسیته (دانشگاه) ندارد و حیف است که این شهر نوین از همه بلاد عظیم عالم از این حیث عقب باشد. شاه بعد از اندک تأملی یک کلمه گفتند بسیار خوب آن را بسازید.

بر اساس آن چه در خاطرات حکمت آمده است، رضا شاه به وزیر مالیه دستور می دهد، 250 هزار تومان برای ساخت دانشگاه تهران اختصاص دهند. حکمت در خاطرات خود می گوید: در فروردین سال 1313 پیشنهاد دو زمین جلالیه و بهجت آباد برای ساخت دانشگاه تهران مطرح شد. در نهایت رضا شاه در این باره می گوید: باغ جلالیه را انتخاب کنید. بهجت آباد شایسته نیست. عرصه آن کم و اراضی آن سیل گیر است. من همه این نواحی را با اسب گردش نموده و دیده ام. پس از آن، علی اصغر حکمت با پرداخت 100 هزار تومان به مالک آن که تاجری به نام حاج رحیم آقا اتحادیه تبریزی بود این باغ را خریداری می نماید.

طرح تاسیس دانشگاه تهران، در اسفند 1312 به مجلس شورای ملی پیشنهاد شد و پس از دو ماه آنالیز و مطالعه، در کمیسیون معارف مجلس، خاتمه قانون تأسیس دانشگاه تهران در هشتم خرداد 1313 به تصویب مجلس شورای ملی رسید و به این ترتیب تهران دارای اونیورسیته شد.

خاتمه مراسم افتتاح دانشگاه تهران، 15 بهمن سال 1313، با شش شعبه: طب، فنی، علوم، علوم معقول و منقول، ادبیات و حقوق در تالار تشریح دانشکده طب (نخستین بنای دانشگاه تهران) برگزار گردید و این دانشگاه رسماً کار خود را شروع کرد.