آخرین وضعیت صادرات معدن و صنایع معدنی، سیمان در وضعیت بحرانی! - تور کیش

به گزارش خبرنگاران، پشتوانه غنی ذخائر معدنی کشور به حجم 58 میلیارد تن و به ارزش770 میلیارد دلار بخش اعظم صنایع خصوصا صنایع مادر در کشور را پوشش داده تا با تکیه بر این منابع علاوه بر تامین احتیاج داخلی سهم عمده ای از رقم صادرات کشور به معدن و صنایع معدنی اختصاص یابد.

معدن و صنایع معدنی در برگیرنده کلیه اقلام خام و فرآوری شده فلزی، غیرفلزی، مصالح ساختمانی و غیره با ماهیت معدنی است که در میان مجموعه گروه های کالاهای فراوریی و صادراتی کشور بخش قابل توجهی از صادرات محصولات غیرنفتی را پوشش می دهد.

طیف وسیعی از انواع مواد اولیه، محصولات نیمه ساخته و محصولات نهایی در این گروه جای دارد و صادرات کشور طی دوره 11 ماهه سال 1395 در قیاس با مدت مشابه سال 1394 در گروه کالایی اقلام عمده بخش معدن و صنایع معدنی از نظر ارزشی 10 و از لحاظ وزنی 24 درصد رشد داشته است.

در مورد مهم ترین بازارهای صادراتی مواد معدنی طی 11 ماهه سال 1395 می توان به ترتیب به چین، عراق، امارات متحده عربی، ترکیه، ایتالیا، افغانستان، تایوان، عمان، تایلند، هند، ترکمنستان، اسپانیا، پاکستان، کره و کویت اشاره کرد.

در سال 1395 صادرات معدنی و صنایع معدنی به کشورهای عراق، افغانستان، ایتالیا و ترکمنستان کاهش یافته است و این در حالی است که صادرات به سایر کشورهای نامبرده با رشد همراه بوده است. همچنین نرخ رشد صادرات در بخش معدن و صنایع معدنی به بازارهای چین، ترکیه، عمان، تایلند و تایوان چشم گیرتر است.

در این میان صادرات به کشور عراق که طی سال های اخیر به عنوان مهم ترین بازار صادراتی مواد و محصولات معدنی ایران به شمار می رود روند صعودی داشته و چین همچنان به عنوان مهم ترین بازار صادراتی مواد خام معدنی ایران محسوب می شود. در کنار مواد معدنی خام و نیمه ساخته نیز بعضی مواد نیز نظیر چینی کاشی و سرامیک کشور نیز با وجود کیفیت و قیمت مناسب و رقابتی به بازارهای اروپا صادر شدند.

البته سیمان نیز به عنوان یکی از مهم ترین محصولات معدنی صادراتی با اتکاء به مزیت های همجواری با بازارهای هدف، کیفیت مطلوب و نیز فراوری روبه رشد، در شرایط فعلی به دلیل تمرکز بر بازار عراق وضعیت بحرانی را طی می نماید، چرا که کشور عراق با توجه به کاهش فعالیت های عمرانی و ساخت وساز و کفایت فراوریات داخلی در تامین احتیاج داخلی خود بازار صادراتی قابل اتکایی به شمار نمی آید که بنابراین در صورت برطرف موانع و مسائل جدی موجود و شناسایی پتانسیل بازارهای هدف جدید از جمله کشورهای حوزه آفریقا این صنعت چشم انداز صادراتی مناسبی را پیش رو خواهد داشت. بدیهی است اتکا و تمرکز بر بازار عراق به عنوان مهم ترین بازار صادراتی سیمان کشور در شرایط پیش بینی نشده صدمات جدی به روند صادرات تحمیل نموده است.

سنگ آهن

طی 11 ماهه سال 1395 صادرات سنگ آهن به رقم 678 میلیون دلار و به وزن 17838 هزار تن بالغ شده است که طی دوره مشابه سال 1394 نیز صادرات سنگ آهن رقم 442 میلیون دلار به وزن 11685 هزار تن گزارش شده و به این ترتیب صادرات نسبت به دوره مشابه سال قبل 54 درصد از لحاظ ارزشی و از لحاظ وزنی 53 درصد رشد یافته است که براساس آمار 10 ماهه سال 1395 بخش اعظم صادرات سنگ آهن به صورت کنسانتره (هماتیت) است.

طی این دوره قیمت جهانی سنگ آهن به حداقل 25 دلار و حداکثر 50 دلار رسید که در مقایسه با قیمت های سال 1394 که حداقل کمتر از 20 و حداکثر 57 دلار بوده است از رشد برخوردار شده و سرمایه گذاری در صنایع پایین دستی فولاد در کوتاه مدت برای محقق شدن اهداف پیش بینی شده فراوری از مهم ترین عوامل موثر بر روند کاهش خام فروشی است.

سنگ تزیینی خام (کار نشده)

با توجه به صندلی ویژه ایران از لحاظ برخورداری از منابع و ذخائر ارزشمند و کیفیت منحصر به فرد انواع سنگ تزیینی، بازارهای عمده جهانی سنگ کشورهای چین، هند، ایتالیا و غیره همیشه از شرکای تجاری ایران دراین زمینه بوده اند. طی 10 ماهه سال 1395 صادرات سنگ تزیینی کار نشده (خام) به رقم 130 میلیون دلار به وزن 660 هزار تن بالغ شد که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از آن از لحاظ ارزش 45 درصد و از لحاظ وزنی نیز 46 درصد افزایش یافته است.

چدن، آهن و فولاد

صنعت فولاد به عنوان صنعت مادر در بخش فلزات با تکیه بر منابع موجود در کشور از اهمیت ویژه برخوردار است که این صندلی صادرات غیرنفتی کشور را نیز جهت بخشیده است به طوری که فولاد یکی از اقلام عمده صادرات غیرنفتی کشور به شمار می آید.

صادرات گروه کالایی فولاد خام و نیمه ساخته طی یازده ماهه سال 1395 به 2118 میلیون دلار و وزنر 5106 هزار تن بالغ شده است که براین اساس در مقایسه با عملکرد دوره مشابه سال 1394 از لحاظ ارزشی 0.42درصد و از لحاظ وزنی 44 درصد رشد را نشان می دهد. بیشترین میزان صادرات در این گروه کالایی مربوط به محصولات فولادی نورد گرم غیرآلیاژی بوده است.

براساس بورس لندن قیمت جهانی شمش فولاد طی یازده ماهه نخست امسال به کمتر از 40 دلار روند صعودی را طی نموده و اینک به حدود 300 دلار بالغ شده در حالی که طی دوره مشابه سال 1394، قیمت از حداکثر 300 دلار در ابتدای سال به حدود 80 دلار کاهش یافته است.

پیش بینی رشد مالی کشور چین در سال 2017 امیدواری برای حفظ و افزایش قیمت های جهانی فولاد را افزایش داده است. ضمن این که ایران در بخش فولادهای آلیاژی می تواند با کسب استانداردهای معتبر جهانی، سهم بیشتری را در بازارهای اروپایی و شرق آسیا داشته است.

مصنوعات از چدن، آهن و فولاد

مصنوعات این بخش که طیف وسیعی از محصولات را در بر دارد شامل اقلامی نظیر لوازم خطوط آهن، لوله و پروفیل، اسکلت فولادی، مفتول، سیم، قطعات فولادی، لوازم فولادی و مصنوعات ریخته گری و غیره می باشد.

مجموع صادرات این بخش طی یازده ماهه سال 1395 به 443 میلیون دلار به وزن 306 هزار تن بالغ شد که در مقایسه با دوره مشابه سال قبل از آن از لحاظ ارزشی پنج درصد رشد نشان می دهد ضمن آنکه صادرات از لحاظ وزنی با 1.5 درصد کاهش همراه بوده است. بیشترین رقم صادرات طی این دوره مربوط به انواع ورق های فولادی به ارزش 718 میلیون دلار می باشد که این میزان نسبت به دوره مشابه سال 1394 حدود 37 درصد کاهش ارزشی و 20 درصد کاهش وزنی نشان می دهد.

مس و محصولات مسی

صادرات مس طی یازده ماهه سال 1395 بالغ بر 505 میلیون دلار به میزان 173 هزار تن است که در مقایسه با دوره مشابه سال قبل از آن 350 درصد از لحاظ ارزشی و 775 درصد از لحاظ وزنی افزایش نشان می دهد. عامل اصلی در شد صادرات بهبود شرایط فعالیت شرکت ملی صنایع مس ایران در فراوری و صادرات نسبت به سال گذشته است. این در حالی است که طی دوره یاد شده در سال 1395 قیمت جهانی مس از 4500 دلار تا 5200 دلار در نوسان بوده و در مقایسه با دوره مشابه سال 1394 از 4500 دلار تا 6400 دلار متغیر بوده است.

گروه آلومینیوم و مصنوعات آلومینیومی

پس از فولاد فلز آلومینیوم بیشتری حجم صادرات فلزی کشور را تشکیل می دهد. صادرات طی یازده ماهه سال 1395 بالغ بر 226 میلیون دلار به وزن 132 هزار تن است که در مقایسه با دوره مشابه سال قبل چهار درصد از لحاظ ارزشی و 12 درصد از لحاظ وزنی رشد را نشان می دهد.

علی رغم افزایش قیمت جهانی آلومینیوم از دلایل کاهش صادرات در این گروه باید به کشش در داخل کشور در بعضی صنایع اشاره داشت، لذا تقاضا در سطح بازار داخلی از یک سو و از سوی دیگر شرایط رقابتی در بازارهای خارجی فراوریکنندگان را ناچار به تمرکز بر بازار داخلی ساخته است.

گفتنی است قیمت هر تن آلومینیوم در بازار بورس فلزات لندن طی یازده ماهه سال 1394، 1420-1950 دلار با روند نزولی در نوسان بوده در حالی که همین دوره در سال 1395 این تغییرات از 1570 تا 1730 دلار با روند صعودی گزارش شده است. قیمت جهانی آلومینیوم آلیاژی طی یازده ماهه سال 1395 کاهش شدید نسبت به سال گذشته لیکن با نوسانات کمتر همراه بوده است. در این دوره پایین ترین قیمت 1500 دلار و بالاترین قیمت 1580 دلار گزارش شده است. نوسان قیمت در امسال ملایم بوده در حالی که قیمت طی همین دوره در سال 1394 بین ارقام 1600 دلار تا 1870 دلار با روند نزولی و البته با نوسان شدیدتر همراه بوده است.

سرب و مصنوعات از سرب

صادرات سرب و مصنوعات از سرب طی یازده ماهه نخست امسال بالغ بر 161 میلیون دلار به وزن 87 هزار تن گزارش شده که عموما به صورت شمش می باشد و در مقایسه با مدت مشابه سال 1394 با افزایش 40 درصدی ارزشی و 37 درصد افزایش وزنی همراه بوده است.

روند تغییر قیمت جهانی طی این دوره در یازده ماهه امسال از قرار هر تن حداقل 1650 تا حداکثر 2100 دلار در نوسان بوده و در دوره مشابه سال 1394 نوسانات قیمت از 1620 تا 2150 دلار گزارش شده است. اگرچه طیف قیمت طی دو سال مذکور تا حدودی مشابه بوده و پیش بینی می شود این روند تداوم یابد، لیکن روند یازده ماهه امسال صعودی و در سال 1394 نزولی است.

روی و مصنوعات از روی

صادرات طی یازده ماهه نخست سال 1395 در این بخش 194 میلیون دلار به وزن 114 هزار تن (99 درصد شمش) رسیده که در مقایسه با صادرات دوره مشابه سال قبل از آن با 24 درصد از لحاظ ارزشی و 44 درصد از نظر وزنی با افزایش همراه بوده است.

علی رغم این که نوسانات قیمت جهانی طی دوره مذکور در یازده ماهه نخست سال 1395 از 1800 دلار بر تن تا 2400 رشد یافته در حالی که قیمت های دوره مشابه سال 1394 از حداقل 1600 تا حداکثر 2400 دلار اعلام شده که به دلیل رشد نسبی قیمت، افزایش صادرات را شاهد هستیم. لیکن همچنان رشد وزنی بر تغییر ارزش صادرات مشهود است.

سیمان و کلینکر

طی یازده ماهه سال 1395 صادرات سیمان و کلینکر به 369 میلیون دلار معادل 10468 هزار تن بالغ شده که براین اساس در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از نظر ارزشی 43 درصد و از نظر وزنی 11 درصد با کاهش روبرو شده است.

از این میزان صادرات 133 میلیون دلار به وزن 3816 هزار تن مربوط به کلینکر می باشد. صادرات کلینکر طی این دوره با 23 درصد رشد ارزشی و 31 درصد رشد وزنی همراه بوده است. در یازده ماهه امسال صادرات کلینکر به کشور عراق به 49 میلیون دلار و موزامبیک به 20 میلیون دلار افزایش یافته ضمن آنکه طی دوره مذکور صادرات کلینکر به کشور بنگلادش به حدود 17 میلیون دلار بالغ شد.

نکته قابل توجه در مورد صادرات کلینکر تنوع قیمت در کشورهای مختلف است به طوری که به طور متوسط قیمت صادرات به عراق 37 دلار، به قطر 28 دلار و به بنگلادش 32 دلار هر تن می باشد. از دلایل عمده کاهش صادرات در این بخش می توان به مشکل هزینه های مترتب بر صادرات از جمله حمل ونقل، عوارض مختلف از جمله راهداری و گمرک، ممنوعیت ورود سیمان به بازار عراق و محدودیت ها و موانع تعرفه ای وضع شده از سوی آن کشور به عنوان بازار هدف بیش از نیمی از سیمان و کلینکر صادراتی کشور و نیز بعضا قیمت شکنی صادرکنندگان سیمان در بازارهای مختلف اشاره کرد. کاهش صادرات سیمان کشور عمدتا متاثر از تحولات داخلی کشور عراق بوده است. با توجه به تقاضاهای مناسب برای کلینکر و سیمان ایرانی که در بازارهای جنوب شرق آسیا و نیز افریقا وجود دارد ضرورت تامین بخشی از هزینه حمل دریایی این محصولات پیشنهاد می شود.

کاشی و سرامیک، چینی بهداشتی و آجر

طی یازده ماهه سال 1395 میزان 342 میلیون دلار به وزن 2259 هزار تن انواع کاشی و سرامیک، آجر و چینی بهداشتی از کشور صادر شده که در مقایسه با مدت مشابه در سال 1394 از لحاظ ارزشی با 23 درصد و از لحاظ وزنی با 11 درصد کاهش همراه شده است که این تفاوت نرخ تغییر قیمت و وزن نشان از کاهش چشم گیر قیمت صادراتی است.

قابل ذکر است که از این میزان 19 میلیون دلار به وزن 30 هزار تن مربوط به صادرات چینی بهداشتی است که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از لحاظ ارزشی دو درصد کاهش و از لحاظ وزنی 6 درصد رشد نشان می دهد. با توجه به این که قریب به 40 درصد محصولات صادراتی این بخش به مقصد کشور عراق صورت می گیرد، لذا مسائل داخلی آن بازار و شرایط خاص حاکم طی ماه های اخیر، روند رشد صادرات مورد انتظار را در این صنعت به همراه نداشته است. اگرچه مزیت های انرژی و مواد اولیه ارزان داخلی بایستی به کاهش قیمت تمام شده این محصولات یاری نماید، لیکن به لحاظ مسائل در مدیریت عملیات فراوری و افزایش هزینه های سربار، قدرت بازاررسانی این محصولات کمتر از رقبا می باشد. البته موانع تعرفه ای و غیرتعرفه ای در بازارهای هدف نیز از جمله عوامل موثر در کاهش صادرات است.

شیشه ساختمانی

شیشه ساختمانی شامل انواع مختلف تخت، چند جداره، فلوت و به صورت بلوک و نیز شیشه جهت تزیینات داخلی است که در یازده ماهه سال 1395 به ارزش 87 میلیون دلار و به زون 403 هزار تن گزارش شده است این رقم در مقایسه با یازده ماهه سال 1394 22 درصد رشد ارزشی و 21 درصد رشد وزنی را نشان می دهد.

سنگ تزیینی کار شده

صادرات سنگ کار شده در دوره مذکور به رقم 112 میلیون دلار و 343 هزار تن رسید که در مقایسه با دوره مشابه سال ما قبل از لحاظ ارزشی 46 درصد و از لحاظ وزنی 50 درصد رشد را نشان می دهد. به دلیل غالب بودن تفکر سنتی بر بهره گیری از تکنولوژی مدرن و به روز، بهره وری در صنعت سنگ پایین بوده به گونه ای که هم اکنون در کشور به طور متوسط از یک تن سنگ خام حدود هفت مترمربع سنگ فراوری می شود.

مصرف برق واحدهای سنگ بری نیز حدود شش کیلووات به ازای فراوری هر مترمربع سنگ است که این ارقام موید بهره وری در سطح بسیار نازل است. این در حالی است که در صورت ارتقای بهره وری، نوسازی، ماشین آلات و به روزآوری تکنولوژی فراوری، راندمان فراوری نیز بهبود چشم گیر خواهد یافت.

به گزارش خبرنگاران، آخرین خلاصه تحلیل آماری وضعیت صادراتی اقلام عمده معدن و صنایع معدنی طی 11ماه سال1395 بوده است که در اختیار خبرنگار خبرنگاران قرار گرفته است و هنوز تحویل آماری وضعیت صادراتی دراین بخش طی 12ماهه منتشر نشده است.