فوائد سویا در سلامت و خطرات ناشی از آن - تور کیش

مترجم: رزیتا ملکی زاده

منبع:راسخون

چالش های بسیاری در خصوص فواید سویا در سلامت وجود دارد. خوب، بایستی گفت که موارد مثبتی در خصوص سویا وجود دارد و همینطور هم مواردی منفی، و ما تنها با مرور دقیق جزئیات می توانیم در خصوص آن قضاوت کنیم. برای آنکه بیشتر در خصوص بحث و جدل های پیرامون سویا بدانید، این مقاله را بخوانید.

سویا گیاه بومی شرق آسیا از گونه حبوبات است. در کشورهای غربی، سویا را معمولاً به شکل پروتئین سویا، شیر سویا، فیبر سویا فرآوری می نمایند، در حالی که در شرق دنیا، سویا را در فرم کامل آن مصرف می نمایند. پروتئین، ایزوفلاونها، و فیبر به دست آمده از سویا می توانند به طرق مختلف به بهبود سلامت ما یاری نمایند. به علت مزایای متعدد و بازاریابی پر زرق و برق، محصولات سویا مدتی است که رونق زیادی گرفته است. مواد غذایی نو با سویا هر روزه به بازار اضافه و عرضه می شوند.

سویا ـ مفید یا مضر

به اسم یک واقعیت شگفت آور در خصوص سویا بایستی گفت که این گیاه بیش از 5000 سال قبل در چین به منظور افزایش میزان نیتروژن در خاک، کشت می شد. طی گزارش دیگری اسم شده است که سویا به اسم یک محصول صنعتی در مجله وزارت کشاورزی ایالات متحده (USDA) ثبت شده است. بعلاوه گفته می شود از آنجا که حیوانات چندان استفاده ا از سویا نمی کردند، بنابراین بازاریابان تصمیم به یافتن بازار جایگزین آن گرفتند که همانا غذای انسانی می باشد. اما این را هم باید گفت که این تنها یک فرض بوده و می تواند کاملاً سطحی باشد.

افراد زیادی در سرتاسر دنیا سویا را به هر شکل ممکنه مورد استفاده قرار می دهند، از هات داگ گرفته تا بستنی و از پنیر خامه ای تا گوشت ساندویچی تهیه شده از سویا. بسیاری از مصرف نمایندگان از فوایدی که با مصرف آن عایدشان شده سخن گفته و اسم می نمایند که هیچ غذای کاملی مانند سویا پیدا نمی شود. لسیتین سویا (افزودنی خوراکی که به اسم ماده امولسیون نماینده مورد استفاده قرار می گیرد) مثالی است که می توان به وسیله آن به محبوبیت و سودمندی سویا پی برد. سویا سرشار از پروتئین، اسیدهای چرب ضروری، آهن، کلسیم، مهمیم، روی، فسفر، پتاسیم، فیبر، ویتامین B، فولات، ویتامین K، مس، مولیبدن، اسیدهای چرب امگا 3 (به شکل اسید لینولنیک آلفا)، و غیره می باشد. عنصر جنستئین (genistein) موجود در سویا دارای خواص آنتی اکسیدانی است. بنابراین، سویا می تواند فوائد فراوانی را برای سلامتی فراهم سازد.

با این حال، مطالعات تحقیقاتی چندین نتیجه مثبت و منفی در خصوص تأثیر مصرف سویا بر سلامت را نشان می دهند. مهمترین نکته این است که، نتایج مطالعاتی که فواید سویا بر سلامت را در رژیم غذایی آسیا نشان می دهند با یافته های تحقیقاتی که بر روی مردم ایالات متحده و اروپا اجرا شده، به سختی مطابقت دارد. بنابراین، سئوال این است، آیا سویا برای سلامتی مفید می باشد؟ پاسخ آن پیچیده است، به این علت که عوامل مختلفی را در خصوص استفاده از سویا در برمی گیرد. نخست، اجازه دهید به فوایدی که سویا برای سلامتی فراهم ساخته، نگاهی بیاندازیم.

فوائد سویا در سلامت

 آیا سویا برای شما مفید است؟ خوب، گفته می شود که اصلی ترین مزیت سویا در سلامت قلب می باشد، به گونه ای که به کاهش سطوح کلسترول یاری می نماید. به گفته متخصصین، پروتئین سویا نه تنها به حفظ سلامت قلب یاری می نماید بلکه مانع از بیماری های قلبی می شود.

 سویا حاوی فیبرهای محلولی است که میزان سوخت و ساز بدن را افزایش داده، کاهش وزن را بالا برده و پوستی سالم را برای فرد میسر می سازد.

 سطوح بالای کلسیم و فسفر موجود در سویا سلامت استخوانها و دندان ها را تضمین می نماید. ایزوفلاون موجود در سویا، شکستگی استخوان ها را بی اثر نموده، و خطر ابتلا به پوکی استخوان را هم کاهش می دهد. بعلاوه موجب می شود که سویا برای خانمهایی مفید باشد که در شرف یائسگی قرار دارند به این علت که یائسگی منجر به از دست دادن میزان زیاد کلسیم می شود.

 زنانی که به طور منظم سویا مصرف می نمایند، بسیار کم علائمی از یائسگی مانند گرگرفتگی و نوسانات خلقی را گزارش نموده اند.

 علاوه بر این، سویا می تواند از بدن در مقابل سرطان سینه محافظت نماید. (با این حال، بعضی مطالعات نشان می دهند که سویا ممکن است رشد و توسعه سرطان سینه را بالا ببرد). در واقع، سویای کامل (از غذاهای طبیعی) با احتمال کمتر ابتلا به سرطان سینه و سرطان آندومتر (سرطان مخاط رحم) در ارتباط است. تفاوت موجود در نتایج این پژوهش ممکن است به علت میزان و نوع سویای مصرف شده باشد.

 مهمترین دستاورد در خصوص سویا مرتبط با سرطان پروستات می باشد. بر طبق یافته ها، سویا می تواند خطر ابتلا به سرطان پروستات را کاهش دهد.

 مطالعات نشان می دهد که سویا می تواند به بهبود عملکرد شناختی در زنان زیر 65 سال (اما نه در افراد بالای 65 سال)

یاری کند.

خطرات ناشی از مصرف سویا

آیا سویا برای شما مضر می باشد؟ خوب، بله، چنانچه مطالعات و تحقیقات اخیر را دنبال کنید. اخیراً افراد نسبت به عواض جانبی مصرف سویا بر سلامت کلی فرد هوشیار و مطلع شده اند. اصولاً این عوارض جانبی، عواقب بعدی مصرف طولانی مدت سویا و محصولات آن است. بسیاری از تحقیقات و مناظرات داغی در خصوص عوارض جانبی و خطراتی که محصولات سویا بر روی سبک زندگی فعال فرد دارند، در حال اجرا است.

 متداول ترین اثر جانبی محصولات سویا، بروز چندین علائم حساسیتی نسبت به سویا است که مردم از آن رنج می برند. افراد مبتلا به آسم، افراد مبتلا به تب یونجه، و بچه هایی که به شیر گاو حساسیت دارند به احتمال بسیار زیاد به محصولات سویا هم حساسیت نشان می دهند.

 ایزوفلاون ها یا استروژن مفید سویا که پیش از این در مود آنها بحث کردیم، مسبب ابتلا به یک عارضه پزشکی بنام هیپرپلازی آندومتر (ضخیم شدن پوشش داخلی رحم و افزایش خطر ابتلا به سرطان رحم و سرطان گردن رحم) است.

 مصرف طولانی مدت سویا می تواند خطر ابتلا به سرطان های وابسته به هورمون ها را افزایش دهد، که شناخته ترین نمونه آن سرطان سینه و سرطان تخمدان می باشد.

 نکته ای که در بالا بدان اشاره شد، حاکی از آن است که سویا به میزان زیادی با عملنمودهای هورمونهای موجود در بدن تداخل ایجاد می نماید. وجود هورمون ها برای سیستم سالم بدن بسیار مهم می باشد. مصرف پروتئین سویا و ایزوفلاون می تواند به کاهش و کم کردن سرعت عملکرد هورمون هایی مثل هورمون تیروئید بیانجامد.

 علف کش های شیمیایی به شدت بر روی محصولات سویا پاشیده می شوند. معین شده است که بعضی از این علف کش ها سرطان زا می باشند.

 حتی سویایی که به روش ارگانیک پرورش داده شده باشد، حاوی مواد ضد مغذی مانند ساپونین، سویاتوکسین (soyatoxin)، فیتاتها، تریپسین بازدارنده، گواتروژن یا گواترزا (goitrogens)، و فیتواستروژن است. این مواد می توانند عادت ماهانه خانمها را تغییر دهند. تغذیه نوزاد یا کودک با سویا بسیار خطرناک است.

 سویا بعلاوه جهت جذب مواد معدنی در بدن خوب نیست. مطالعات مختلفی نشان می دهند که سویا از جذب بعضی مواد معدنی مهم مانند روی، پتاسیم و کلسیم، ممانعت بعمل آورده و در نتیجه، فرد ممکن است از کمبود مواد معدنی و ویتامین رنج برده و دچار بیماری های مربوط به آن شود.

 افراد مبتلا به نارسایی کلیه، دیابت، کم کاری تیروئید، سرطان مثانه، و غیره، باید از مصرف سویا در رژیم غذایی خود اجتناب نمایند، به این علت که می تواند علائم مربوط به این عارضه را بدتر سازد.

 سویا حاوی مقادیر فراوانی اگزالات یعنی مواد شیمیایی که نقش مهمی در تشکیل سنگ کلیه دارند، است.

نتیجه تحقیقات و مطالعات چه می باشد؟

 به جای مصرف ترکیبات سویا فرآوری شده (مانند پروتئین سویا جداسازی شده)، بایستی سویای کامل (برشته شده، سبز، جوانه زده، تخمیر شده، پخته شده، و غیره) مصرف نمایید، به این علت که نسبت به مکمل های غذایی موجب تقویت بیشتری برای سیستم قلبی ـ عروقی خواهد بود. غذاهای حاوی سویای فرآوری شده (به اسم مثال، همبرگر گیاهی، توفو، غذاهای بدون گوشت، ناگت بدون مرغ، بستنی سویا و شکلات انرژی زا) ممکن است میزان پروتئین بالایی داشته باشند، اما ایزوفلاون در آنها کم است. در کشورهای شرقی، سویا معمولا به اسم غذای کامل مصرف می شود.

 محصولات سویایی که از سویای ارگانیک تهیه شده را مورد استفاده قرار دهید. حدود 90٪ از محصولات سویا که در بازارهای آمریکا در دسترس مردم واقع شده است، از سویای اصلاح شده ژنتیکی (GM) سویا تهیه شده اند.

 بیشتر افرادی که در ایالات متحده و اروپا زندگی می نمایند، سویای تخمیر شده مصرف نمی نمایند. سویای تخمیر شده از دانه های سویای ارگانیک می تواند به جلوگیری از پوکی استخوان (تراکم پایین استخوان)، بیماری های قلبی عروقی، جنون، و انواع مختلفی از سرطان یاری کند. محصولاتی از سویا که به طور سنتی تخمیر شده باشند شامل سس سویا، ناتو، تمپه، و میسو می باشند. محصولات تخمیر نشده و فرآوری شده سویا مثل شیر سویا، پنیر، همبرگر و بستنی نبایستی در لیست غذاهای سالم گنجانده شوند.

 مردم چین و ژاپن در حدود 200-100 گرم سویا در روز مصرف می نمایند. میانه مصرف روزانه سویا به وسیله آمریکایی ها کمتر از یک دهم میزان مصرف شده به وسیله چینی ها یا ژاپنی ها است. ممکن است به همین علت باشد که مطالعات صورت گرفته در ایالات متحده، فواید سویا در سلامتی را در رژیم غذایی آسیایی تأیید نمی نمایند. ممکن است افراد مجبور به مصرف سویای کامل به صورت منظم تر باشند.

 در سرتاسر آسیا مصرف مرتب سویا به چندین نسل قبل برمی شود، اما در گذشته این ماده غذایی بخشی از رژیم غذایی آمریکایی ها و اروپایی ها نبوده است. حتی امروزه، بخش ثابتی از رژیم غذایی موجود در کشورهای غربی مانند ایالات متحده محسوب نمی شود. بنابراین، نتایج مطالعات اجرا شده ممکن است نسبت به کشورهای مختلف، متفاوت باشد. سنت های آشپزی مختلف که از سویا بهره می برند، ممکن است منجر به ایجاد تفاوت های متابولیک مهمی در جمعیت آسیایی و غیر آسیایی شده باشند. مطالعات نشان داده است که، در حدود 50-60 درصد از بزرگسالان در ژاپن، چین و کره می توانند در طول فرایند هضم سویا، دیادزئین (daidzein) (ماده مغذی گیاهی ایزوفلاون موجود درسویا) را به ایکول (equol) (یک ماده مغذی گیاهی بنام ایزوفلاون) تبدیل نمایند. در مقابل، تنها 30-25% از بزرگسالان ایالات متحده می تواند دیادزئین را به این روش سوخت و ساز نمایند.

حدس می زنیم پاسخ این سئوال را که آیا سویا برای شما مفید می باشد و یا مضر؟ متوجه شده باشید. بحث در خصوص فواید سویا در سلامت و خطرات ناشی از مصرف آن بی خاتمه است، به این علت که استدلالات هر دو طرف محکم بوده و با نکات واقعاً قابل قبولی از خود دفاع می نمایند. بنابراین، قضاوت آن با شماست، و طرفی را برگزینید که فکر می کنید برای شما مناسب تر است.

سلب مسئولیت: اطلاعات ارائه شده در این مقاله صرفاً جنبه آموزشی داشته و نبایستی به منظور جایگزین توصیه های پزشک متخصص در نظر گرفته شود.

/ج

منبع: راسخون